Podziel się
Prostą metodą na wykorzystanie w domu energii odnawialnej pod postacią ciepła jest spalenie w kominku kilku polan drewna. Dziś chciałbym rozwinąć ten temat i przedstawić najprostszy sposób na zrównoważone wykorzystanie tej biomasy.
Las odroślowy polega na takim prowadzeniu uprawy drzew i krzewów, by regularnie ścinać odrastające pnie drzew przy samej ziemi. Kluczem do sukcesu jest jednak prowadzenie tej ścinki nie co rok, a znacznie rzadziej, co 4–8 lat. Tym sposobem nie ścinamy całej plantacji w jednym roku, a tylko jej odpowiednią część, podczas gdy kolejne spokojnie sobie rosną.
Wcale nie jest to nowy sposób, bo archeolodzy znaleźli dowody świadczące na uprawianie w ten sposób lip już sześć tysięcy lat temu. W średniowieczu niektóre lasy były regularnie wycinane w ten sposób, przy czym nierzadko pozostawiano kilka lub kilkanaście drzew dając im rosnąć do wieku pozwalającego na pozyskanie drewna budowlanego. Tym sposobem otrzymywano surowiec do wytwarzania węgla drzewnego, ale i cenny materiał budowlany.
Z punktu widzenia oddziaływania na środowisko, las odroślowy jest z całą pewnością bardziej zbliżony do modelu naturalnego, niż przemysłowe plantacje wierzby energetycznej. Co ciekawe, plantacje wierzby prowadzone poprawnie mogą funkcjonować przez 20–30 lat, podczas gdy w lesie odroślowym niektóre gatunki radzą sobie z regularnym przycinaniem przez 600 lat.
Różnica tkwi w oddziaływaniu na tę plantację biomasy przez człowieka. W przypadku wierzby mamy do czynienia z prowadzeniem jej w formie monokultury, w której jakiekolwiek życie biologiczne poza samą wierzbą jest niemile widziane. Dotyczy to w szczególności chwastów, ale także i innych „szkodników”, a także grzybów mikoryzowych. Tymczasem w lesie odroślowym jest znacznie większa różnorodność, co pozwala w mniejszym stopniu obciążać glebę zapotrzebowaniem na składniki odżywcze. Nie chodzi tu tylko o różnorodność gatunków roślin, ale także bogactwo zwierzyny, która znajduje sobie schronienie w różnych częściach plantacji. Wszystko to umożliwia prowadzenie takiej uprawy praktycznie w nieskończoność.
Kluczowe dla powodzenia tego działania jest również ścinanie drzew w zimie lub wczesną wiosną, w czasie, gdy najwięcej substancji odżywczych jest magazynowanych przez drzewo w korzeniach. To z jednej strony ułatwia wykorzystanie drewna jako paliwa (mniejsza zawartość wilgoci oznacza krótsze suszenie), a z drugiej przyspiesza powstawanie nowych odrośli.
Jeśli chodzi o plony, nie można oczekiwać, by były porównywalne z wierzbą energetyczną. Jednak w każdym roku możliwe jest otrzymanie 1–6 ton drewna z każdego hektara plantacji.
Na małą skalę niewielka przydomowa plantacja (np. pół hektara) pozwoliłaby zaopatrzyć w paliwo do kotła na drewno duży, ale energooszczędny dom jednorodzinny.
Czytaj całość w 1/2013